Η έλλειψη σημαντικών στοιχείων για την κατάσταση στον δημόσιο τομέα και τις οφειλές του κράτους αναγκάζει τους αξιωματούχους να διευρύνουν τα σενάρια γύρω από την υλοποίηση των στόχων του 2010. Κοινοτικές πληροφορίες αναφέρουν ότι κατά τη νέα επίσκεψη του κλιμακίου της τρόικας τη Δευτέρα, εκτός από την κατάρτιση των μέτρων του 2011, θα εξεταστεί και το δυσμενές αυτό σενάριο, το οποίο συνεπάγεται και μέτρα.
Οι φόβοι για τη διεύρυνση της μαύρης τρύπας στα έσοδα βασίζονται σε μια σειρά εκκρεμότητες:
1. Η βαθύτερη ύφεση εκτιμάται ότι θα φέρει και λιγότερα έσοδα από τον ΦΠΑ, τη φοροδιαφυγή και τις οφειλές των νοικοκυριών που ανήκουν στη μεσαία τάξη, η αγοραστική δύναμη της οποίας έχει συρρικνωθεί σημαντικά. Η τρόικα συνεχίζει να μη συμμερίζεται την άποψη του υπουργείου Οικονομικών για μικρότερη ύφεση φέτος. Τα έσοδα από τον τουρισμό, που θεωρήθηκε ότι θα ενίσχυαν την ανάκαμψη, παρουσίασαν μείωση 15% φέτος.
2. Οι οφειλές του κράτους σε νοσοκομεία, τοπική αυτοδιοίκηση και ασφαλιστικά ταμεία ακόμα παραμένουν αδιευκρίνιστες καθώς δεν υπάρχουν πλήρη στοιχεία έως τώρα. . Μόνο οι εγγυήσεις του Δημοσίου προς τις ελλειμματικές ΔΕΚΟ εκτιμήθηκε στην έκθεση της Κομισιόν και της ΕΚΤ ότι θα αγγίξουν το 1,5 δισεκατομμύριο φέτος, ίσως και περισσότερο.
4. Η Eurostat ετοιμάζεται να αναθεωρήσει τα στοιχεία του ελλείμματος και του χρέους για το 2009 και πιέζει ώστε να λάβει σαφή στοιχεία για το 2010. Για το 2009 έχει ήδη ανακοινώσει ότι το έλλειμμα θα αυξηθεί έως και 0,5% και το χρέος έως και 7% του ΑΕΠ. Οι εκτιμήσεις έγιναν βάσει στοιχείων που είχε στα χέρια της τον Απρίλιο και ενδέχεται να αλλάξουν με την επικαιροποίησή τους. Τα στοιχεία του 2010 παραμένουν ακόμα σε εκκρεμότητα.
Δεν χαλαρώνει το μνημόνιο
Ο νέος γύρος ελέγχων που ξεκινά τη Δευτέρα θα έχει ως στόχο και τη συλλογή πιο σκληρών στοιχείων «hard data», ώστε να αποτυπωθεί η πραγματική εικόνα του κράτους. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά κοινοτικός αξιωματούχος, «το μαξιλάρι των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ που εξοικονομήθηκε το πρώτο εξάμηνο θεωρείται από την τρόικα επισφαλές, καθώς καλείται να καλύψει τις πιο πάνω εκκρεμότητες, αλλά και τυχόν νέες που θα δημιουργηθούν το δεύτερο εξάμηνο».
Θεωρείται επίσης ότι οι εκλογές του Νοεμβρίου, η ανακατανομή των αρμοδιοτήτων του νέου κυβερνητικού σχήματος, οι καθυστερήσεις στη στελέχωση των ΔΟΥ «είναι ρίσκα που μπορεί να προκαλέσουν νέες καθυστερήσεις στην είσπραξη εσόδων». Σε μια στιγμή μάλιστα «make or break» για την εφαρμογή του μνημονίου, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά αξιωματούχος του Εurogroup.
Οι ενδείξεις αυτές ώθησαν τους Ευρωπαίους εταίρους μας να ασκήσουν νέες πιέσεις στον κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου και να ζητήσουν την εντατικοποίηση των προσπαθειών για τις μεταρρυθμίσεις. Επισημοποιήθηκε, δε, η ανάγκη για «απαρέγκλιτη εφαρμογή των χρονοδιαγραμμάτων του μνημονίου», αντίθετα με τις φήμες περί χαλάρωσής του.
Όπως εξήγησαν αρμόδια στελέχη, «η αντικατάσταση μέτρων με άλλα και η εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων δεν σημαίνει χαλάρωση του μνημονίου. Όλα τα μέτρα πρέπει να συνοδεύονται από τις απαραίτητες μελέτες που θα δείχνουν την αποτελεσματικότητά τους».
Κρίσιμος ο Νοέμβριος
Οι αξιωματούχοι της τρόικας θεωρούν ότι μέχρι το τέλος Οκτωβρίου θα έχει ξεκαθαρίσει η εικόνα για τα έσοδα και τις δαπάνες και οποιαδήποτε μεγάλη απόκλιση «δεν θα μεταφερθεί στο 2011».
Αντιθέτως, θα ενεργοποιηθεί αυτόματα η ρήτρα του μνημονίου για επιμήκυνση (extension) ήδη υπαρχόντων μέτρων, όπως περαιτέρω αύξηση του φόρου σε τσιγάρα, αλλά και νέα, όπως μια προσωρινή αύξηση του ΦΠΑ στο 25% από το 23%, που θεωρείται από τις Βρυξέλλες «σίγουρη λύση».
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι το ΥΠΟΙΟ έχει ενημερώσει τους εταίρους μας πως προτίθεται να ξεκινήσει νέο κύκλο περικοπής δαπανών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα ώστε να εξοικονομηθούν και άλλοι πόροι, όμως η τρόικα εκφράζει αμφιβολίες εάν κάτι τέτοιο θα είναι εφικτό ενόψει των εκλογών στους δήμους.
Στους ελέγχους της επόμενης εβδομάδας αναμένεται να ολοκληρωθεί και το σχέδιο του νέου φοροεισπρακτικού μηχανισμού που πρέπει να τεθεί σε λειτουργία μέχρι το τέλος του μήνα. Όμως, υπάρχει ένα ερωτηματικό για το πόσο γρήγορα μπορεί να αποδώσει.
Ο ρόλος της Eurostat
Όπως έγραψε το euro2day από τον Ιούλιο, οι αυξημένες αρμοδιότητες τις οποίες απέκτησε η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία θα φέρουν και πιο σκληρούς ελέγχους για την Ελλάδα.
Η Eurostat έχει διαμηνύσει ότι δεν την αφορούν οι προβλέψεις της τρόικας και πως θα διεξαγάγει τους δικούς της εξονυχιστικούς ελέγχους στη χώρα μας, ξεκινώντας από τις επόμενες εβδομάδες. Οποιαδήποτε στοιχεία δεν είναι εναρμονισμένα με τους κανόνες ESA95 θα αναπροσαρμόζονται.
Ήδη η Eurostat «έτριξε τα δόντια της» όταν ο επικεφαλής της δήλωσε ότι δεν υπάρχει πραγματική εικόνα για τις συναλλαγές swaps των τελευταίων ετών που έκρυβαν το ύψος του ελληνικού χρέους.
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν την εκτόξευση των spreads του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου στις 900 μονάδες βάσης. Προκάλεσαν μάλιστα και δυσφορία τόσο στο Eurogroup όσο και στην Κομισιόν, που συντονισμένα προωθούν την εικόνα «επιτυχημένου ελληνικού μοντέλου» προς τα έξω. Στόχος να επανέλθει η χώρα στις αγορές για δανεισμό μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2011. Δεν αποκλείεται μάλιστα να δούμε και ανασκευή των δηλώσεων του επικεφαλής της Eurostat, τις επόμενες μέρες.
Το οικονομικό επιτελείο σιωπηλά ελπίζει ότι το πάρε-δώσε με τη Eurostat θα εξαγοράσει χρόνο, ώστε οι αναπροσαρμογές να πραγματοποιηθούν στις αρχές του επόμενου έτους, όταν θα είναι έτοιμη και η αναθεώρηση του ΑΕΠ προς τα πάνω, που θα απορροφήσει κάποιο μέρος των αναθεωρήσεων. Φαίνεται πως με αυτήν τη λογική συντάσσεται σιωπηλά και η Κομισιόν. Ο λόγος είναι ότι κανείς δεν θέλει να διακινδυνέψει την εφαρμογή του μνημονίου, που βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή.
